QUANG TRỊ LIỆU BẰNG TIA CỰC TÍM B (UVB) PHỔ HẸP

Quang trị liệu bằng tia cực tím B (UVB) phổ hẹp trong điều trị viêm da, vảy nến và bạch biến là phương pháp điều trị đặc biệt và hiệu quả. Quang trị liệu tạo ra các tia đặc biệt, có tác dụng kháng viêm da. Cùng tìm hiểu thông tin về quang trị liệu bằng tia cực tím B (UVB) phổ hẹp qua bài viết dưới đây.

QUANG TRỊ LIỆU BẰNG UVB PHỔ HẸP LÀ GÌ?

Tia UVB phổ hẹp (Narrow Band UVB – NBUVB) là một trong những phương pháp điều trị quan trọng cho các bệnh lý da như vẩy nến, viêm da cơ địa, bạch biến và một số bệnh tương tự khác. Đây là một biện pháp điều trị bằng ánh sáng trong khoảng bước sóng hẹp từ 311-313nm.

Nguyên lý hoạt động:

• Tia UVB phổ hẹp có khả năng kích thích sản xuất vitamin D trong cơ thể, đồng thời cũng có tác dụng ức chế sự tăng sinh của tế bào sừng và các tế bào đạm của da.
• Tác động của NBUVB là làm giảm nhanh sự tăng sinh của tế bào sừng, kìm hãm sự sản xuất các cytokine dẫn đến giảm quá trình viêm và giảm đáp ứng miễn dịch ở vùng da bị tổn thương.

ƯU ĐIỂM CỦA PHƯƠNG PHÁP QUANG TRỊ LIỆU BẰNG UVB PHỔ HẸP

• Quang trị liệu bằng UVB phổ hẹp là một phương pháp điều trị cho các bệnh về da bằng cách sử dụng một loại ánh sáng đặc biệt. Ánh sáng mặt trời chứa nhiều loại tia khác nhau, trong đó có tia cực tím A (UVA) và tia cực tím B (UVB). Tia UVA có thể làm sạm da, còn tia UVB có thể gây bỏng da nếu tiếp xúc quá nhiều.
• Phương pháp điều trị bằng UVB phổ hẹp sử dụng một phần nhỏ của tia UVB với bước sóng đặc biệt (311-313nm). Loại ánh sáng này có tác dụng chống viêm và giúp kiểm soát các bệnh về da như vẩy nến, viêm da cơ địa… một cách hiệu quả hơn so với phơi nắng tự nhiên.
• Ưu điểm của phương pháp này là nó lọc đi những tia có hại, giảm nguy cơ bỏng da và tác dụng phụ khác. Quá trình điều trị được thực hiện dưới sự giám sát chuyên gia với liều lượng ánh sáng tăng dần phù hợp với từng người bệnh.

QUANG TRỊ LIỆU BẰNG UVB PHỔ HẸP ĐIỀU TRỊ BỆNH GÌ?

Quang trị liệu bằng tia UVB phổ hẹp (NB-UVB) là một phương pháp điều trị hiệu quả cho nhiều bệnh lý da khác nhau, trong đó phổ biến nhất là:

1. Vẩy nến (Psoriasis): Đây là bệnh lý da mãn tính phổ biến nhất được điều trị bằng NB-UVB. Tia UVB giúp kiểm soát sự tăng sinh của tế bào sừng, làm giảm các đám vẩy.
2. Viêm da cơ địa (Atopic Dermatitis): NB-UVB giúp kiểm soát quá trình viêm, ngứa và làm dịu các triệu chứng của bệnh.
3. Bệnh bạch biến (Vitiligo): Một loại bệnh da liễu thường gặp mà trong đó các tế bào sắc tố da bị phá hủy từ đó làm thay đổi màu da. Bệnh biểu hiện bởi những dát, mảng giảm sắc tố so với vùng da xung quanh, không ngứa, không đóng vảy, giới hạn rõ. 
4. Viêm da tạo đường đi (Parapsoriasis): Loại viêm da mãn tính thường gặp ở người lớn tuổi được điều trị hiệu quả bằng NB-UVB.
5. Lichen plan (Lichen Planus): Bệnh lý da mạn tính gây ngứa và mẩn đỏ da cũng được cải thiện bằng quang trị liệu này.
6. Viêm da dày sừng (Lymphomatoid Papulosis): Một dạng ung thư da ác tính hiếm gặp cũng có thể được điều trị bằng NB-UVB.
7. Các bệnh lý viêm da mạn tính khác: Viêm da dày sừng, vảy nến đơn thuần, viêm da tổ chức hóa,… cũng được điều trị bằng NB-UVB.

CÁC PHƯƠNG PHÁP QUANG TRỊ LIỆU KHÁC?

Ngoài quang trị liệu bằng UVB phổ hẹp, còn có một số phương pháp quang trị liệu khác được sử dụng trong điều trị các bệnh lý da như:

1. Quang trị liệu UVA-1 (UVA-1 Phototherapy)

• Sử dụng bước sóng tia UVA dài (340-400nm) có khả năng đâm sâu vào da.
• Được sử dụng điều trị các bệnh như vẩy nến, viêm da tạo đường đi, viêm da cơ địa, lichen plan.

2. Quang hóa trị liệu PUVA (PUVA Photochemotherapy)

• Kết hợp tác nhân đối xứng psoralen với tia UVA.
• Điều trị hiệu quả vẩy nến, lichen plan, viêm da tạo đường đi, tàn nhang.

3. Quang trị liệu UVB quang phổ (BB-UVB Phototherapy)

• Sử dụng toàn bộ phổ tia UVB (280-320nm).
• Được chỉ định trong điều trị vẩy nến, viêm da cơ địa, bạch biến da.

4. Quang trị liệu ánh sáng xanh lơ (Blue Light Phototherapy)

• Ánh sáng xanh lơ có bước sóng khoảng 420nm.
• Được sử dụng điều trị một số trường hợp tràn dịch màu vàng, mụn trứng cá.

5. Quang trị liệu laser đỏ (Red Light Phototherapy)

• Sử dụng ánh sáng laser đỏ có bước sóng khoảng 630-670nm.
• Được áp dụng điều trị viêm da cơ địa, loét tì đè, rụng tóc.

Tùy thuộc vào từng bệnh lý và mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp quang trị liệu phù hợp nhất. 

TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN CÓ THỂ CÓ CỦA QUANG TRỊ LIỆU BẰNG UVB PHỔ HẸP?

Mặc dù quang trị liệu bằng UVB phổ hẹp là một phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả, nhưng vẫn có thể gặp một số tác dụng không mong muốn sau:

1. Bỏng da: Đây là tác dụng phổ biến nhất có thể xảy ra nếu liều lượng tia UVB điều trị quá cao hoặc thời gian phơi nắng quá lâu. Sẽ gây ra tình trạng da đỏ, nóng rát, sưng tấy.
2. Khô da, ngứa da: Do tác dụng của tia UVB làm giảm sự đàn hồi và làm khô da.
3. Đổi màu vùng da đã điều trị: Da có thể trở nên tối màu hơn hoặc sạm đi sau một thời gian điều trị.
4. Rụng tóc: Hiếm khi xảy ra với những vùng da trên đầu đã được chiếu tia UVB.

Để hạn chế tác dụng không mong muốn, cần tuân thủ chỉ định của bác sỹ, điều chỉnh liều lượng phù hợp và có biện pháp bảo vệ da sau điều trị. Hãy liên hệ với bác sĩ hỗ trợ nếu bệnh nhân mắc bệnh lý về gan.

CẦN THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA GÌ TRONG QUANG TRỊ LIỆU BẰNG UVB PHỔ HẸP?

Trong quá trình quang trị liệu bằng UVB phổ hẹp, cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị:

1. Đeo kính bảo vệ mắt: Mắt rất nhạy cảm với tia UVB, cần đeo kính UV chống tia cực tím trong suốt quá trình điều trị.
2. Che chắn các vùng da không cần điều trị: Che phủ các vùng da như bộ phận sinh dục, vú bằng tấm chắn bảo vệ đặc biệt.
3. Thoa kem chống nắng: Sau điều trị, cần thoa kem chống nắng có SPF cao để bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời.
4. Tránh phơi nắng: Hạn chế tối đa phơi nắng mặt trời trong ít nhất 24-48 giờ sau mỗi lần điều trị.
5. Dùng kem dưỡng ẩm: Sử dụng kem dưỡng ẩm để giữ ẩm, ngăn ngừa khô da và bong tróc da sau điều trị.
6. Tuân thủ liệu trình: Tuân thủ đúng liều lượng, thời gian điều trị và số lần tái khám theo chỉ định của bác sĩ.
7. Thông báo phản ứng bất thường: Thông báo ngay cho bác sĩ nếu có bất kỳ phản ứng bất thường nào như đỏ da quá mức, ngứa dữ dội, sưng tấy,…

Việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp quá trình điều trị an toàn, hiệu quả và hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn.

Xem thêm:Tác hại khi dùng thuốc chữa bệnh bạch biến không rõ thành phần